Beskid Wyspowy

Beskid Wyspowy jest karpackim pasmem będącym częścią Beskidów Zachodnich, położonym pomiędzy Rabą a Kotliną Sądecką. W budowie terenu ciekawym jest, że trudno jest odnaleźć na horyzoncie poszczególne pasma. Jak sama nazwa wskazuje, Beskid Wyspowy charakteryzuje się masą szczytów oddzielonych głębokimi przełęczami, co podczas inwersji wygląda jak niewielkie wyspy wyrastające z morza, w tym wypadku morza chmur. Jest to pasmo górskie, które darzę największym uczuciem, gdyż tutaj spędziłem sporą cześć swojego życia. To właśnie na ścieżkach Pasma Łososińskiego stawiałem pierwsze kroki zarówno w górach, jak i w swoim życiu. Tę część polskich gór uwielbiam nie tylko przez sentyment, ale również za spokój, wyjątkowy krajobraz oraz brak tłumów na szlakach. Mimo wyjątkowego uroku, ta część polskich gór jest jednym z najmniej docenianych regionów polskiej części Karpat. Baza noclegowa skupia się głównie w największych miejscowościach, natomiast na szlakach schronić się można w jednym czynnym schronisku oraz jednej bazie namiotowej działającej w czasie wakacji. Każdego, kto jeszcze nie dotarł do tego magicznego zakątka naszego kraju, serdecznie zachęcam do wizyty. Bez względu na pogodę, nie zabraknie tu urokliwych krajobrazów, które zachwycą nie tylko amatora ale i fotografa krajobrazu. Czołem i do zobaczenia na szlaku !

Geografia Beskidu Wyspowego 

Beskid Wyspowy, obejmujący około 1000 km², jest usytuowany między Beskidem Makowskim, Kotliną Rabczańską, Gorcami, Kotliną Sądecką a Pogórzem Wiśnickim na północy. Jego granice historycznie były różnie wytyczane przez autorów, co prowadziło do niejednoznaczności. Najnowsza regionalizacja fizycznogeograficzna Polski z 2018 roku, dostępna w serwisie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i opisana w „Geographia Polonica”, wprowadziła korekty w stosunku do wcześniej popularnych definicji J. Kondrackiego. Granice Beskidu Wyspowego według tej klasyfikacji obejmują: na zachodzie – od Myślenic wzdłuż Raby i Krzczonówki do Rabki-Zdroju; na południu – od Rabki wzdłuż Mszanki na Przysłop, a potem Kamienicą Gorczańską do Dunajca; na wschodzie – od Dunajca przez Podegrodzie do Jeziora Rożnowskiego; oraz na północy – od Białki przez Wojakową, Rajbrot do Myślenic. Administracyjnie region rozciąga się głównie w powiecie limanowskim w województwie małopolskim, z częściowym zasięgiem w powiatach nowosądeckim, bocheńskim, myślenickim, suskim i nowotarskim.

Charakterystycznym elementem Beskidu Wyspowego są odosobnione szczyty, które osiągają wysokość do 1170 m n.p.m. i wznoszą się 400–500 m nad typowe dla regionu podgórskiego zrównanie, zdominowane przez łagodne wzgórza. Szczyty te cechuje znacząca wybitność, co plasuje wiele z nich wśród najbardziej wyróżniających się wierzchołków Polski. Charakteryzują się one stromymi, a często bardzo spadzistymi stokami, z północnymi stokami zazwyczaj bardziej stromymi niż południowymi. Szczyty, mimo że są przeważnie płaskie na wierzchołkach i często zajęte przez uprawy lub zabudowania, nie tworzą długich pasm górskich. Występują raczej jako seria oddzielnych wierzchołków, otoczonych szerokimi dolinami. Jednak na obrzeżach zachodnich i wschodnich charakter wyspowy ulega zatarciu, a od północy góry stopniowo przechodzą w obszary pogórza.

Wśród najwyższych szczytów Beskidu Wyspowego znajdują się Mogielica (1170 m), Ćwilin (1072 m), Jasień (1063 m), Modyń (1029 m), Luboń Wielki (1022 m), Krzystonów (1012 m), Śnieżnica (1007 m), Szczebel (977 m), Lubogoszcz (968 m), Łopień (951 m), a także Cichoń (925 m) i Ostra (928 m). Region jest także bogaty w ważne przełęcze, takie jak Glisne, Gruszowiec czy Przełęcz Rozdziele, które od dawna służą jako trakty komunikacyjne.

Krajobraz Beskidu Wyspowego wzbogacają liczne formacje skalne z piaskowca, takie jak Diabli Kamień czy Wielki Kamień na Krzywickiej Górze. Obszar ten charakteryzuje się również gołoborzami, na przykład na Luboniu Wielkim, oraz skalnymi osuwiskami na stokach wielu szczytów, w tym Ćwilina czy Mogielicy. Region jest także miejscem występowania jaskiń i rowów, głównie osuwiskowego pochodzenia.

Galeria Zdjęć

WYDRKUJ ZDJĘCIA Z TEJ STRONY DO SWOJEGO DOMU LUB NA PREZENT

Przyroda Beskidu Wyspowego 

W wyniku działalności osadniczej, lasy na terenie Beskidu Wyspowego zostały w znacznej mierze wycięte lub wypalone, aby zrobić miejsce pod pola uprawne i obszary zabudowane. Ocalałe, większe kompleksy leśne znajdują się głównie na wysokościach powyżej 700–800 m n.p.m., choć i te lasy uległy transformacji przez działania ludzi, często o charakterze rabunkowym. W regionie zachował się charakterystyczny dla górski układ piętrowy roślinności, zauważalny do wysokości około 450 m n.p.m. jako piętro pogórza, a powyżej jako regiel dolny aż do najwyższych szczytów. Regiel górny występuje jedynie w szczątkowej formie pod wierzchołkiem Mogielicy. Flora regionu jest mniej różnorodna niż w sąsiednich Gorcach czy Beskidzie Sądeckim, głównie z powodu braku regla górnego i niższych wysokości szczytów. Beskid Wyspowy charakteryzuje się jednak obecnością 96 gatunków roślin górskich oraz sporym udziałem gatunków ciepłolubnych, które najprawdopodobniej dotarły tu z terenów Słowacji, oraz kilku gatunków roślin wapieniolubnych, jak miesiącznica trwała, pomimo braku wapieni w regionie.

Fauna leśna reprezentowana jest przez liczne gatunki większych ssaków, takie jak jeleń, sarna, borsuk czy dzik, a także okresowo pojawiające się wilki. W celu ochrony najlepiej zachowanych fragmentów przyrody, utworzono kilka rezerwatów przyrody:

• Rezerwat przyrody Białowodzka Góra nad Dunajcem,
• Rezerwat przyrody Kamionna,
• Rezerwat przyrody Kostrza,
• Rezerwat przyrody Luboń Wielki,
• Rezerwat przyrody Mogielica,
• Rezerwat przyrody Śnieżnica,
• Rezerwat przyrody Zamczysko nad Rabą.

Kultura Ludowa

Kultura ludowa w Beskidzie Wyspowym jest eklektyczną mieszanką wpływów z różnych regionów Europy. Znaczący wpływ na lokalną kulturę wywarli Wołosi, którzy przynieśli ze sobą tradycję pasterstwa z południa Europy, wprowadzając w region wypas owiec na wyciętych lub wypalonych polanach, a nawet w lasach. Chociaż współcześnie pasterstwo straciło na znaczeniu, przez wieki stanowiło podstawę ekonomicznego bytu lokalnej społeczności. W Beskidzie Wyspowym wyróżnia się kilka grup etnograficznych, takich jak Kliszczacy, Lachy Sądeckie, Lachy Limanowskie, Lachy Szczyrzyckie, Górale Biali oraz Zagórzanie. Największą grupą są Zagórzanie, którzy zamieszkują takie miejscowości jak Mszana Dolna i Górna, Lubomierz, Jurków, Chyszówki czy Półrzeczki. Region ten jest również bogaty w zabytki sztuki budownictwa, w tym drewniane i murowane kościoły, a także liczne kapliczki i figurki, które są charakterystycznym elementem krajobrazu Beskidu Wyspowego.

Beskid Wyspowy co warto zobaczyć – atrakcje 

Mogielica

Królowa Beskidu Wyspowego, na którą koniecznie trzeba zdobyć. Z wieży widokowej znajdującej się na szczycie rozpościerają się jedne z najpiękniejszych widoków w całych Beskidach. Zobaczymy z niej Gorce, Beskid Sądecki, Tatry a nawet Babią Górę.

Widok z lotu ptaka na starą wieżę stojącą na szczycie Mogielicy

Ćwiliń

Ćwiliń jest drugim co do wielkości szczytem w Beskidzie Wyspowym. Na szczycie znajduję przepiękna polana, z której rozpościerają się widoki w stronę Tatr.

Widok z Łopienia na Ćwiliń

Jaworz

Sam wierzchołek szczytu Jaworza jest zalesiony i niema z niego widoku. Jednak troszeczkę niżej znajduje się wieża widokowa z zachwycającymi widokami. Zobaczymy z niej Beskid Sądecki, Beskid Niski, Tatry oraz Pogórze Rożnowskie.

Modyń

W ostatnich latach na szczycie powstała wieża widokowa, co czyni Modyń koniecznym punktem w zwiedzaniu Beskidu Wyspowego. Na wierzchołek z Młyńczyk prowadzi łatwy niebieski szlak, najlepiej dojechać z do krzyża milenijnego i stamtąd rozpocząć wędrówkę

Byniowa

Niepozorny szczyt Byniowej znajdujący się na południowych krańcach Beskidu Wyspowego koło Łącka, jest chyba z ciekawszych miejsc jakie odkryłem w ostatnim czasie. Warto się tam wybrać szczególnie wiosną, kiedy okoliczne sady kwitą.

Widok z lotu ptaka na Byniową

Dolina Kamienicy

Doliną płynie rzeka Kamienica, która stanowi granicę między Beskidem Wyspowym i Gorcami. Przepiękne kaskady w okolicach Lubomierza stanowią niemałą gratkę dla każdego miłośnika fotografowania wodospadów.

Schronisko na Luboniu Wielkim

Jedyne schronisko górskie w Beskidzie Wyspowym o bardzo ciekawym wyglądzie, który przypomina mi domek Muminków 🙂 Konieczny szczyt do zdobycia, jeśli będziemy w okolicach Rabki

Dwór w Laskowej

Przepiękny modrzewiowy dwór z XVII w. Najbardziej cenna jest kaplica, w której znajduje się przepięknie zdobiony barokowy sufit. Dworek jest własnością prywatą rodziny Michałowskich, więc jego zwiedzanie nie odbywa się jak w innych obiektach tego typu

Dwór w Świdniku

Drewniany dwór zbudowany techniką zrębową przez dziedzica Świdnika w 1752 roku (Rogowskiego). Bardzo ciekawym elementem architektonicznym tego budynku są położone w jego rogach alkierzyki.

Limanowa

Największe miasto położone w Beskidzie Wyspowym oraz stolica powiatu Limanowskiego. Godny uwagi jest świeżo wyremontowany rynek oraz punk widokowy na miejskiej górze w największym stalowym krzyżem w Polsce.

Klasztor Cystersów w Szczyrzycu

Opactwo Cystersów w Szczyrzycu powstałe 1234 roku, jest jedynym nieprzerwanie istniejącym klasztorem cystersów na ziemiach polskich. Znajduje się w nim obraz Matki Boskiej Szczyrzyckiej co sprawia miejsce jednym z sanktuariów Maryjnych w Polsce.

Szczawa – źródła mineralne

Położona między Gorcami a Beskidem Wyspowym Szczawa oprócz oczywistych walorów krajobrazowych posiada możliwość spróbowania wód mineralnych. W samym centrum miejscowości znajdziemy małą pijalnię, gdzie możemy spróbować specjałów jakimi obdarza matka natura.

Zespół pałacowo-parkowy w Kamienicy.

W samym centrum Kamienicy nieopodal rzeki o tej samej nazwie, znajdziemy Pałac Marszałkowicza zbudowany w latach 1830–1840. Otacza go park wpisany na listę zabytków województwa Małopolskiego

Mapa

Najważniejsze Szczyty

Najważniejsze szczyty Beskidu Wyspowego prezentują unikalną różnorodność i bogactwo folkloru oraz historii regionu.

• Mogielica, najwyższy szczyt o wysokości 1171 m n.p.m., przyciąga swoją charakterystyczną, „garbatą” sylwetką i jest miejscem obrosłym legendami. Niegdyś na Mogielicy chowano ciała osób zmarłych bez ostatnich sakramentów, co wśród miejscowej ludności kojarzyło się z przekonaniem, że ciała te nie zostaną przyjęte przez ziemię na cmentarzu.
• Ćwilin, wznoszący się na wysokość 1072 m n.p.m., stanowi drugi co do wielkości szczyt w regionie i przez wieki służył jako obszar wypasu owiec. Dziś jest ceniony przez turystów za swoje historyczne szałasy i malownicze widoki.
• Jasień, o wysokości 1062 m n.p.m., znany jest z przepięknych panoram oraz licznych jaskiń skrywających legendarne zbójeckie skarby. Region ten, bogaty w ludowe opowieści i historyczne ślady, oferuje wspaniałe możliwości do odkrywania zarówno kultury pasterskiej, jak i tajemnic natury.
• Modyń, również mający 1062 m n.p.m., wyróżnia się potężnym kształtem i jest znany z drewnianej wieży triangulacyjnej, która niegdyś dominowała na jego szczycie. Szczyt ten, obfitujący w folklor i malownicze trasy, pozostaje jednym z bardziej tajemniczych i mniej uczęszczanych.
• Luboń Wielki, z wysokością 1022 m n.p.m., jest popularnym miejscem ze względu na swoje schronisko PTTK i wieżę przekaźnikową. To idealne miejsce dla turystów szukających zarówno odpoczynku, jak i pięknych widoków.
• Śnieżnica, osiągająca 1007 m n.p.m., charakteryzuje się rozłożystą formą i jest znana jako „Widłak” ze względu na swój unikalny kształt. Szczyt ten, pełen ścieżek dydaktycznych i punktów widokowych, oferuje niezapomniane widoki na okoliczne krajobrazy.
• Szczebel, o wysokości 977 m n.p.m., zasługuje na uwagę dzięki swoim stromym, bukowym lasom i fascynującej historii nazwy, która do dzisiaj budzi wśród lokalnej ludności i turystów liczne dyskusje.

Najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego – Mogielica

Najwyższym szczytem Beskidy Wyspowego jest Mogielica, jej wysokość wynosi się na wysokość 1170 metrów n.p.m. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać widoki na Gorce, Tatry, Beskid Sądecki i Babią górę. Najłatwiej na szczyt dostać się niebieskim szlakiem z parkingu na wyrębiskach, gdzie dojedziemy asfaltową drogą. Piesza wędrówka nie powinna trwać więcej niż półtorej godziny. Zdobywają Mogielicę można otrzymać oznakę „Korony Beskidu Wyspowego”, którą się dostaniecie za wejście na czterdzieści najwyższych szczytów Beskidu Wyspowego.

ZOBACZACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z MOGIELICY

Skąd pochodzi nazwa Beskid Wyspowy?

Jak już wcześniej wspomniałem Nazwa Beskidu Wyspowego pochodzi od jego nietypowej budowy. Szczyty większości są odosobnione niczym wyspy wznoszące się czterysta metrów nad otaczającymi dolinami. Wiele szczytów wyróżnia się dużą wybitnością, co sprawia, że znajdują się na liście najwybitniejszych szczytów Polski. Wierzchołki mają bardzo strome stoki, Góry te również charakteryzują się bardzo stromymi stokami, z płaskimi wierzchołkami. Charakterystyczna bodowa Beskidu Wyspowego jest szczególnie widoczna podczas „morza chmur”.

Główny szlak Beskidu Wyspowego – Mapa

Główny Szlak Beskidu Wyspowego – schemat szlaków

Gdzie nocować w Beskidzie Wyspowym?

Niestety oprócz Lubonia Wielkiego nie ma żadnych schronisk w Beskidzie Wyspowym, jednak w miejscowościach jest dość bogata oferta noclegowa. Ja osobiście uważam, że najlepszą okolicą na dłuższy pobyt jest miejscowość Lubomierz lub Szczawa., które są świetną bazą wypadową w Beskid Wyspowy i Gorce.

Korona Beskidu Wyspowego

Korona Beskidu Wyspowego to wyzwanie dla miłośników gór, które polega na zdobyciu 40 szczytów tego malowniczego pasma górskiego, aby otrzymać odznakę. Akcja ta zyskała na popularności dzięki inicjatywie „Odkryj Beskid Wyspowy” oraz dzięki długodystansowemu szlakowi „Główny Szlak Beskidu Wyspowego”. Aby zdobyć koronę, potrzebne jest zdobycie wszystkich wskazanych wierzchołków. Dokumentację każdej wyprawy, w tym zdjęcia z kodem QR i trasę, należy zgromadzić w książeczce GOT PTTK. Na koniec trzeba zweryfikować swoje osiągnięcia w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. Szczegółowy wykaz szczytów, w tym takie wierzchołki jak Mogielica (1170 m n.p.m.), Ćwilin (1072 m n.p.m.) czy Luboń Wielki (1023 m n.p.m.), jest dostępny na stronie, co ułatwia planowanie wypraw.