Namiot Fjord Nansen Tromvik II podczas wyprawy w Góry Parang

Biwak w górach – jak przygotować się do wyprawy?

Każdy, kto zna mnie nieco lepiej, wie, że wyprawy w góry to dla mnie nie tylko okazja do fotografowania, ale także do biwakowania w surowych warunkach. Po zachodzie słońca lub w oczekiwaniu na wschód najchętniej rozbijam namiot albo nocuję pod gołym niebem. Wpływ na to ma przede wszystkim moje lenistwo – nie przepadam za nocnym wspinaniem się na szczyt, dlatego wolę rozłożyć obozowisko w miejscu, które wybrałem na plener fotograficzny. To nie tylko wygodne, ale również wynika z moich wcześniejszych doświadczeń.

Jeszcze kilka lat temu regularnie pokonywałem długie dystanse górskimi szlakami, np. Limanowa – Żywiec czy Ustrzyki Dolne – Ustrzyki Górne – Nowy Sącz. Wtedy plecak był moim domem, a namiot rozstawiałem w najróżniejszych miejscach. Czasem decydowałem się na jedno obozowisko, które służyło mi jako baza wypadowa. Tak spędziłem kilka tygodni w Bazie Namiotowej pod Wysoką, moim ulubionym miejscu w Pieninach. Zdobyte doświadczenie nauczyło mnie, jak przygotować się do górskiej wyprawy, a każda kolejna przygoda przynosiła nowe lekcje. Najważniejsza z nich? Im mniej na plecach, tym lepiej.

Biwak w Górach – Mała Fatra

Biwak w górach – podstawowe wyposażenie

Jaki namiot wybrać?

Podstawą każdej wyprawy jest namiot. Chociaż zdarza mi się spać tylko w śpiworze, namiot zapewnia większy komfort i ochronę przed nieprzewidywalną pogodą. Przy jego wyborze kieruję się przede wszystkim wagą i wytrzymałością. Im lżejszy namiot, tym lepiej, ale zbyt małe modele bywają niewygodne, szczególnie gdy muszę schować sprzęt fotograficzny. Dlatego minimalnym wyborem dla mnie jest namiot dwuosobowy, który oferuje więcej miejsca i pozwala lepiej zabezpieczyć ekwipunek.

Dawniej popełniłem błąd, kupując tani namiot z supermarketu. Już przy pierwszej burzy przekonałem się, dlaczego kosztował tak niewiele – przemókł na wylot. Od tamtej pory stawiam na sprawdzone marki. Mój wybór padł na Fjord Nansen Lima II, który po latach intensywnego użytkowania wciąż dobrze się sprawuje. Kiedy zacząłem podróżować z Moniką, zdecydowaliśmy się na większy model – Sierra III, który oferuje dwa przestronne przedsionki, świetnie sprawdzające się przy przechowywaniu plecaków i sprzętu. Dodatkowym atutem tych namiotów jest możliwość rozłożenia samego tropiku, co pozwala ograniczyć wagę bagażu podczas krótszych wypraw.

Karimata i śpiwór – niezbędne akcesoria

Do komfortowego snu w górach potrzebna jest również mata samopompująca lub karimata. Początkowo korzystałem z modelu HIKING od Fjord Nansen, ale był dla mnie zbyt ciężki na długie trekkingi. Teraz szukam lżejszego odpowiednika.

Jeśli chodzi o śpiwór, wybrałem model TOKK XL – elastyczny i przestronny, co dla mnie ma ogromne znaczenie. Jest ciepły, wytrzymały i dobrze sprawdza się w różnych warunkach pogodowych. Zamiast dmuchanej poduszki stosuję prosty patent – wkładam ubrania do worka po śpiworze, co pozwala zaoszczędzić miejsce w plecaku.

Namiot Fjord Nansen Sierra III Mała Fatra – biwak w górach

Namiot Fjord Nansen Sierra III – Pogórze Spiskie- biwak w górach

Namiot Fjord Nansen Lima II – Beskid Wyspowy – biwak w górach

Gotowanie na biwaku w górach – jaka kuchenka i naczynia?

Na biwaku gotowanie bywa wyzwaniem, szczególnie gdy pogoda nie sprzyja rozpalaniu ogniska. W takich sytuacjach niezastąpiona jest kuchenka turystyczna. Na rynku dostępne są modele gazowe, benzynowe i wielopaliwowe, ale ja korzystam z kuchenki gazowej – jest mała, poręczna i wydajna.

Podczas gotowania kluczowe jest również naczynie. Od kiedy zacząłem używać garnka z radiatorem, gotowanie stało się znacznie bardziej efektywne. Radiator pozwala szybciej podgrzewać posiłki przy mniejszym zużyciu gazu, co na dłuższych wyprawach robi ogromną różnicę.

Biwak w górach – Gotowanie

Przechowywanie żywności na biwaku – co jeść i jak zabezpieczyć prowiant?

Podczas kilkudniowej wyprawy w góry odpowiedni dobór i przechowywanie żywności mają ogromne znaczenie. Jedzenie powinno być lekkie, wysokokaloryczne i łatwe do przygotowania, ale równie istotne jest jego zabezpieczenie przed wilgocią, temperaturą i… ciekawskimi zwierzętami.

Co jeść na biwaku w górach? – lekkie i kaloryczne produkty

Podczas długiej wędrówki organizm spala znacznie więcej kalorii niż na co dzień, dlatego kluczowe jest jedzenie, które dostarczy energii i nie obciąży plecaka. Warto postawić na:
✅ Produkty liofilizowane – lekkie, długoterminowe i szybkie w przygotowaniu (np. dania obiadowe Trek’n Eat, Lyofood).
✅ Orzechy, suszone owoce i nasiona – świetne źródło tłuszczy i minerałów.
✅ Batony energetyczne i czekolada – szybki zastrzyk energii w trakcie marszu.
✅ Kasza kuskus, ryż błyskawiczny, owsianka – łatwe w przygotowaniu, wystarczy zalać wrzątkiem.
✅ Ser i kabanosy – długo zachowują świeżość i są sycące.
✅ Tortille lub chrupkie pieczywo – lekkie i mniej podatne na zgniatanie niż tradycyjny chleb.
✅ Miód w saszetkach, masło orzechowe – świetne źródło energii, a do tego nie wymagają gotowania.

Biwak w Górach Durmitor

Jak przechowywać żywność na biwaku?

Żywność w górach narażona jest na zmienne warunki pogodowe, wilgoć oraz temperatury. Aby zachować jej świeżość i smak, warto pamiętać o kilku zasadach:
✅ Pojemniki wodoodporne i strunowe woreczki – chronią jedzenie przed wilgocią i ułatwiają organizację w plecaku.
✅ Przechowywanie żywności w cieniu – jeśli temperatura jest wysoka, jedzenie lepiej umieścić w chłodniejszym miejscu, np. pod kamieniem lub w pobliżu strumienia (ale nie bezpośrednio w wodzie!).
✅ Minimalizacja odpadów – warto przepakować jedzenie z dużych opakowań do lżejszych woreczków, by nie nosić zbędnych śmieci.

Jak zabezpieczyć jedzenie przed zwierzętami?

W górach prowiant może przyciągnąć gryzonie, lisy, a nawet większe zwierzęta, dlatego trzeba zadbać o jego odpowiednie przechowywanie:
🦊 Zabezpieczenie przed lisami i małymi zwierzętami – żywność najlepiej trzymać w szczelnych woreczkach lub pojemnikach, a na noc podwieszać na gałęzi.
🐻 W rejonach występowania niedźwiedzi (np. Bieszczady, Tatry, Karpaty) – jedzenie przechowuje się w „bear bag”, czyli zawiesza na drzewie z dala od namiotu lub używa specjalnych pojemników odpornych na zapachy.
🐭 Ostrożność w schroniskach i na bazach namiotowych – resztki jedzenia przyciągają myszy i inne gryzonie, które potrafią przegryźć plecak w poszukiwaniu smakołyków.

Biwak w Górach Choczańskich

Zagrożenia i bezpieczeństwo na biwaku w górach

Biwakowanie w górach to niesamowita przygoda, ale wymaga odpowiedniego przygotowania. Warunki pogodowe mogą zmieniać się błyskawicznie, a kontakt z dziką przyrodą niesie pewne ryzyko. Warto znać podstawowe zasady bezpieczeństwa, by uniknąć nieprzyjemnych sytuacji i móc w pełni cieszyć się wyprawą.

Burze w górach – jak się przygotować i co robić w razie załamania pogody?

Górskie burze są nieprzewidywalne i mogą stanowić poważne zagrożenie, zwłaszcza dla osób przebywających na otwartym terenie. Warto stosować się do kilku zasad, aby uniknąć niebezpieczeństwa:

✅ Śledź prognozy pogody – przed wyruszeniem na szlak sprawdź przewidywane warunki i monitoruj niebo. Nagłe ochłodzenie, silny wiatr i ciemne chmury to pierwsze oznaki nadchodzącej burzy.
✅ Unikaj biwakowania na grani i w otwartym terenie – namiot najlepiej rozstawić w dolinie lub w pobliżu naturalnych osłon, np. gęstego lasu.
✅ Nie chowaj się pod samotnym drzewem – może przyciągnąć pioruny. Bezpieczniejsze jest przebywanie w gęstym lesie, gdzie drzewa tworzą jednolitą osłonę.
✅ Odizoluj się od ziemi – jeśli burza zaskoczy Cię w otwartym terenie, usiądź na plecaku lub karimacie, skuliwszy się w pozycji kucznej. Nie kładź się na ziemi!
✅ Zabezpiecz sprzęt elektroniczny i metalowe przedmioty – nie trzymaj ich blisko siebie, najlepiej odłóż je kilka metrów od miejsca schronienia.

Jeśli burza jest blisko, a nie masz gdzie się schronić, staraj się zejść z wysoko położonych miejsc i unikać otwartych przestrzeni.

Pierwsza pomoc w warunkach górskich – co mieć w apteczce?

Dobra apteczka to obowiązkowy element ekwipunku każdego turysty. Powinna być kompaktowa, ale dobrze wyposażona, aby w razie potrzeby móc szybko udzielić pomocy. Co warto w niej mieć?

✅Materiały opatrunkowe – bandaże elastyczne, plastry, jałowe kompresy, opaska uciskowa.
✅Środki dezynfekujące – woda utleniona, Octenisept lub chusteczki antyseptyczne.
✅Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe – np. ibuprofen, paracetamol.
✅Leki na ukąszenia i reakcje alergiczne – wapno, maść na ukąszenia, leki przeciwhistaminowe.
✅Tabletki do oczyszczania wody – przydatne w razie braku dostępu do czystej wody.
✅Nożyczki i pęseta – do usuwania kleszczy i zanieczyszczeń z ran.
✅Folia NRC – chroni przed wychłodzeniem w razie wypadku.
✅Gwizdek i latarka czołówka – ułatwiają wezwanie pomocy.

Dobrze jest również znać podstawowe zasady pierwszej pomocy i mieć zapisane numery alarmowe:
📞 GOPR/TOPR – 985 lub 601 100 300
📍 Warto też korzystać z aplikacji Ratunek, która w razie potrzeby precyzyjnie określi Twoją lokalizację i pomoże ratownikom szybciej dotrzeć na miejsce.

Aplikacje i gadżety przydatne na biwak w górach

Nowoczesna technologia może znacząco ułatwić biwakowanie i wędrówki po górach. Dzięki odpowiednim aplikacjom i gadżetom można lepiej planować trasę, zapewnić sobie bezpieczeństwo i poprawić komfort wyprawy. Oto lista przydatnych narzędzi, które warto mieć podczas górskiej przygody.

Mapy offline – aplikacje nawigacyjne

W górach zasięg sieci bywa ograniczony, dlatego warto mieć aplikację z mapami offline, które pozwolą odnaleźć się na szlaku nawet bez dostępu do internetu. Najlepsze opcje to:

✅ Mapy.cz – darmowe, dokładne mapy z zaznaczonymi szlakami turystycznymi, schroniskami i punktami orientacyjnymi. Możliwość pobrania map offline.
✅ Locus Map – jedna z najlepszych aplikacji do nawigacji w terenie. Wersja PRO oferuje szczegółowe mapy, ślady GPS i nawigację głosową.
✅ Aplikacja Ratunek – niezbędna w razie wypadku. Wysyła Twoją lokalizację do ratowników GOPR/TOPR, co pozwala na szybsze udzielenie pomocy.
✅ OsmAnd – darmowa aplikacja na bazie OpenStreetMap, oferująca mapy offline i nawigację po szlakach.
✅ Strava / Komoot – przydatne do monitorowania dystansu, przewyższeń i zapisywania tras.

Warto przed wyprawą pobrać mapy offline, by uniknąć problemów z nawigacją w miejscach bez dostępu do sieci.

Latarka czołówka – jaką wybrać?

Latarka czołówka to absolutna podstawa każdej górskiej wyprawy, szczególnie jeśli planujesz nocleg na dziko lub wędrówkę po zmroku. Przy wyborze warto zwrócić uwagę na:

💡 Moc światła (lumeny) – do podstawowych zastosowań wystarczy 150–300 lm, ale do bardziej wymagających warunków warto mieć model 500 lm i więcej.
🔋 Czas pracy na baterii – najlepiej, jeśli czołówka ma tryb oszczędzania energii i możliwość pracy na bateriach AA/AAA lub akumulatorach USB.
🌧 Odporność na warunki atmosferyczne – wodoodporność (np. standard IPX4 lub IPX7) to must-have na górskie wypady.
🕹 Tryby świecenia – przydatne są tryby szerokokątne, punktowe i czerwone światło, które nie oślepia innych osób.
⚖ Lekkość i wygoda – im mniejsza waga, tym lepiej. Czołówka powinna dobrze trzymać się na głowie, nawet podczas dynamicznych ruchów.

📌 Polecane modele: Petzl Actik Core, Black Diamond Spot, Ledlenser MH7.

Filtr do wody – czy warto zabrać LifeStraw lub butelkę z filtrem?

Dostęp do czystej wody w górach nie zawsze jest oczywisty, dlatego filtr do wody to przydatny gadżet na dłuższe wyprawy. Dzięki niemu można pić wodę prosto ze strumienia lub jeziora, unikając noszenia ciężkich butelek.

🔹 LifeStraw – mały, lekki filtr, który pozwala pić wodę bezpośrednio z naturalnych źródeł. Usuwa bakterie i pierwotniaki.
🔹 Sawyer Mini – bardziej wszechstronny od LifeStraw, można podłączyć go do butelki, worka na wodę lub używać jak klasycznej słomki filtrującej.
🔹 Butelka z filtrem (np. Grayl UltraPress, Katadyn BeFree) – umożliwia szybkie oczyszczenie wody bez konieczności noszenia dodatkowego worka.

Filtry są szczególnie przydatne na dłuższych trekkingach i w rejonach, gdzie dostęp do schronisk jest ograniczony. Warto je mieć w plecaku jako awaryjne źródło wody.

Inne przydatne gadżety

🔸 Powerbank – najlepiej o pojemności 10 000 mAh lub więcej (np. Xiaomi Mi Power Bank, Anker PowerCore).
🔸 Multitool – np. Leatherman Wave lub Victorinox – przydatny do drobnych napraw, otwierania konserw i cięcia drewna.
🔸 Koc termiczny (folia NRC) – zajmuje mało miejsca, a w razie wypadku chroni przed wychłodzeniem.
🔸 Lina paracord – wszechstronny gadżet do mocowania namiotu, zabezpieczenia sprzętu czy awaryjnych napraw.
🔸 Scyzoryk turystyczny – lekki i wielofunkcyjny, przyda się do przygotowywania posiłków i drobnych prac w terenie.
🔸 Zegarek z GPS (np. Garmin Fenix, Suunto 9) – idealny do monitorowania trasy, przewyższeń i warunków pogodowych.

Podsumowanie

Dobrze dobrany sprzęt to podstawa udanej wyprawy. Wybierając lekki i wytrzymały namiot, odpowiednią matę oraz śpiwór, można cieszyć się komfortowym biwakiem nawet w trudnych warunkach. Warto inwestować w sprawdzone marki, które zagwarantują trwałość i bezpieczeństwo. Na koniec najważniejsza zasada – im mniej dźwigamy, tym lepiej, zwłaszcza gdy oprócz standardowego ekwipunku mamy ze sobą sprzęt fotograficzny.

A Wy? Jakie są Wasze doświadczenia z biwakowaniem w górach? Macie swoje sprawdzone patenty na lekki i funkcjonalny sprzęt? Podzielcie się swoimi opiniami w komentarzach!