Kocioł Małego Stawu jest według mnie jednym z najbardziej uroczych miejsc w całych Karkonoszach. Jego strome stoki schodzą wprost do tafli wody Małego Stawu, który jest drugim co do wielkości jeziorem polodowcowym w całych Sudetach. Ściany Kotła Małego Stawu sięgają 200 metrów wysokości, a jego dno znajduję się na wysokości 1183 m.n.p.m. . Ściany kotła są po przecinane żlebami porośniętymi subalpejską roślinnością. Na stokach Smogorni, tuż przy krawędzi urwiska znajduje się jeden z najpiękniejszych punktów widokowych (Kopa nad Moreną), z którego możemy zrobić urocze zdjęcie Kotła Małego Stawu wraz z królową Karkonoszy Śnieżką. Chyba najbardziej znanymi ujęciami są te w których widać schronisko górskie Samotnia, w raz całą okazałością Kotła Małego Stawu.
Schronisko Samotnia
Samotnia jest według mnie najładniejszym schroniskiem w cały Karkonoszach, a być może Sudetach. Oczywiście jego położenie nad taflą Małego Stawu odgrywa wielką role w atrakcyjności tego obiektu, jednak według mnie architektura Samotni stanowi najważniejszy jej atut. Przepiękny drewniany budynek stanowi jeden z najważniejszych symboli Karkonoszy jak i Karpacza. Jest jednym z najstarszych schronisk górskich w polskich górach, bo pierwsze zmianki o domku na Małym Stawem pochodzą z 1670 roku. Wielokrotnie modernizowany budynek przybrał dzisiejszą bryłę pod koniec XIX w.
Powstanie Kotła Małego Stawu
Kocioł Małego Stawu to formacja geologiczna, która powstała w wyniku działalności lodowcowej w okresie plejstocenu, około 10–12 tysięcy lat temu. Lodowiec, który osadził się w tej części Karkonoszy, stopniowo wyrzeźbił głębokie zagłębienie o stromych zboczach, tworząc klasyczny kocioł polodowcowy. W wyniku topnienia lodowca w jego dnie powstał Mały Staw – niewielkie jezioro o krystalicznie czystej wodzie.
Kocioł Małego Stawu otaczają strome ściany skalne, które wznoszą się na wysokość około 200 metrów nad lustro wody. Teren ten charakteryzuje się wyjątkową roślinnością alpejską, chronioną w ramach Karkonoskiego Parku Narodowego.
Flora i fauna
Kocioł Małego Stawu to obszar objęty ścisłą ochroną przyrody, bogaty w gatunki charakterystyczne dla strefy alpejskiej.
- Flora:
- Kosodrzewina, tworząca naturalne bariery ochronne przed wiatrem i erozją.
- Rzadkie gatunki roślin, takie jak tojad mocny, sasanka alpejska czy wierzba lapońska.
- Na wiosnę i wczesnym latem pojawiają się dywany śnieżycy wiosennej, co przyciąga miłośników fotografii przyrodniczej.
- Fauna:
- W okolicach kotła można spotkać cietrzewie i głuszce – ptaki zagrożone wyginięciem.
- Na skalistych zboczach bytuje kozica, wprowadzona ponownie w Karkonosze w ramach działań ochronnych.
- W wodach Małego Stawu żyją rzadkie gatunki płazów, takie jak traszka górska.
Znaczenie w lokalnych legendach i tradycjach
Kocioł Małego Stawu od wieków przyciągał uwagę mieszkańców regionu, stając się miejscem owianym legendami. Jedna z najsłynniejszych opowieści mówi o ukrytym w wodach Małego Stawu skarbie. Według legendy, kto zanurzy się w lodowatych wodach jeziora i znajdzie skarb, zostanie obdarzony szczęściem na całe życie.
Inna opowieść dotyczy Samotni – schroniska, które według lokalnych wierzeń było miejscem odpoczynku dla błądzących dusz. Historia ta dodaje magii i tajemniczości temu miejscu, czyniąc je jeszcze bardziej atrakcyjnym dla turystów.
Kocioł Małego Stawu pełni także ważną rolę w tradycjach lokalnych społeczności, które od wieków organizowały tu wędrówki i pielgrzymki. Współcześnie jest symbolem piękna Karkonoszy i jednym z najbardziej malowniczych miejsc w polskich górach.
Szlaki Turystyczne – jak dojść?
Szlak niebieski – Z Karpacza do Kotła Małego Stawu
- Długość: ok. 4 km
- Czas przejścia: ok 2 godziny
- Stopień trudności: średni
- Opis trasy: Trasa rozpoczyna się w Karpaczu i prowadzi przez malowniczy las świerkowy. Końcowy odcinek szlaku prowadzi wprost do Małego Stawu, otoczonego stromymi zboczami Kotła.
Szlak żółty – przez Strzechę Akademicką
- Długość: ok. 4 km
- Czas przejścia: 2 godziny
- Stopień trudności: łatwy