Karkonosze

Widok tuż po zachodzie słońca z Łabskiego Szczytu

Karkonosze, mimo że są najwyższymi górami Sudetów, wzbudzają różne opinie co do swojego uroku. Każdy ma swoje zdanie na ten temat. Osobiście, największe wrażenie robią na mnie lasy, potoki i różnorodne formacje skalne Karkonoszy. Szczytowa partia tego pasma, jest przynajmniej dla mnie, najmniej interesującą częścią ze względu na charakterystyczną budowę dla starych gór zrębowych. Próżno tu szukać krajobrazu przypominającego Tatry. Nie jest to tak, że nie wędruję  w górne części Karkonoszy. Bynajmniej, mam tam swoje ulubione miejsca, do których należy wierzchołek Łabskiego Szczytu i Szrenicy, skąd rozciąga się ciekawy widok na Szklarską Porębę i Góry Izerskie. Przy odrobinie szczęścia można tam trafić na przepiękny spektakl rozgrywany przez naturę. Góry te musiałem poznawać od zera, gdyż byłem w nich raz i to tylko na jeden dzień.  Moje wędrówki zawsze odbywały się po karpackich szlakach, te okolice natomiast zawsze schodziły na drugi plan.

Zarys Historyczny

W Karkonoszach, już od średniowiecza, rozwijała się eksploatacja minerałów i rud, a także ich obróbka, szczególnie przy udziale gwarków walońskich. Przemysł górniczy prowadził do wyrębu lasów i tworzenia łąk na wyciętych terenach, które od XVI wieku zaczęli użytkować pasterze. W dolinach rzecznych powstawały również huty szkła, zwane „hutami leśnymi”, na przykład w Piechowicach czy Szklarskiej Porębie. W średniowieczu duże znaczenie miało także wyrębywanie lasów na potrzeby kopalni srebra w Kutnej Horze i transport drewna rzekami do Łaby.

Po 1648 roku rola górnictwa zmniejszyła się, z wyjątkiem Kowar, a działalność skupiła się na pasterstwie. W okresie od 1653 do 1681 roku na Śnieżce zbudowano katolicką kaplicę św. Wawrzyńca, która stała się miejscem pielgrzymek i później przyciągała turystów. Rozwój turystyki w Karkonoszach znacznie przyspieszył dzięki budowie linii kolejowych do Jeleniej Góry, Kowar, Piechowic, Karpacza i Szklarskiej Poręby między 1867 a 1902 rokiem. W końcu XIX wieku zaczęły rozwijać się sporty zimowe, a w regionie powstały pierwsze znakowane szlaki turystyczne.

Mimo geograficznej odrębności Karkonoszy, region ten nie wykształcił jednolitych etnograficznych odrębności, takich jak wspólne stroje ludowe czy zwyczaje. Jednak pewne elementy „stylu karkonoskiego” w architekturze i zdobnictwie utrzymywały się do połowy XX wieku, choć z czasem zaczęły zanikać pod wpływem masowej turystyki i wpływów kultury góralskiej z Podhala.

Galeria Zdjęć

« ‹ z 4 › »

WYDRKUJ ZDJĘCIA Z TEJ STRONY DO SWOJEGO DOMU LUB NA PREZENT

Karkonosze – Atrakcje Turystyczne

Karkonosze to region obfitujący w liczne atrakcje, które przyciągają turystów o różnorodnych zainteresowaniach. Miłośnicy przyrody mogą eksplorować rozległe szlaki turystyczne, takie jak Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej, czy malownicze ścieżki prowadzące przez Ścieżkę nad Reglami. Znajdują się tu również imponujące wodospady, jak Wodospad Szklarki i Kamieńczyka, które oferują spektakularne widoki i są łatwo dostępne dla turystów.

Dla entuzjastów historii i architektury, Karkonosze oferują zabytki takie jak średniowieczny Zamek Chojnik, który dominuje nad krajobrazem i zapewnia panoramiczne widoki na okolicę. Region słynie również z bogatej oferty kulturowej, w tym festiwali i lokalnych rękodzieł, co pozwala turystom zanurzyć się w lokalne tradycje.

Karkonosze to także raj dla narciarzy i snowboardzistów zimą, dzięki dobrze rozwiniętym ośrodkom narciarskim jak te na Szrenicy. Latem, te same obszary służą jako trasy dla rowerzystów górskich i pieszych wycieczek, co czyni Karkonosze idealnym miejscem dla aktywnego wypoczynku przez cały rok.

Położenie i Granice Karkonoszy

Karkonosze, usytuowane w sercu Sudetów Zachodnich, stanowią ich centralny fragment. Na północy ogranicza je Kotlina Jeleniogórska, a od północnego wschodu łączy z Rudawami Janowickimi przez Przełęcz Kowarską. Od wschodu graniczą z Wzgórzami Bramy Lubawskiej, na południowym wschodzie od Górami Kruczymi dzieli je Przełęcz Lubawska, natomiast od południa i zachodu graniczą odpowiednio z Podgórzem Karkonoskim i Górami Izerskimi, z którymi sąsiadują poprzez Przełęcz Szklarską.

Przebieg granic Karkonoszy jest zróżnicowany: zachodnia granica ciągnie się od Horní Sytová wzdłuż rzeki Izery i jej dopływów, kończąc na Przełęczy Szklarskiej. Na północy, granica biegnie wzdłuż rzeki Kamiennej przez Szklarską Porębę aż do Piechowic, oddzielając Karkonosze od Gór Izerskich. Wschodnia granica przebiega ku południowemu wschodowi przez Kowary, obejmując też tereny wzdłuż potoku Jedlica, aż do granicy państwowej z Czechami. Południowa granica biegnie przez wiele miejscowości, takich jak Trutnov czy Vrchlabí, oddzielając region od Podgórza Karkonoskiego.

Rzeźba Karkonoszy 

Rzeźba Karkonoszy jest charakteryzowana przez dwa główne grzbiety biegnące ze wschodu na zachód, które obejmują Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny i Grzbiet Kowarski, oraz przez grzbiety południowe zwanymi „Rozsochy”, rozciągające się w kierunku południkowym. Główny Grzbiet stanowi naturalną granicę polsko-czeską i rozciąga się od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy Okraj. Na południe od Głównego Grzbietu znajduje się Czeski Grzbiet, który jest przecięty przez dolinę Łaby. W kierunku południowym od Czeskiego Grzbietu ciągną się kolejne grzbiety, takie jak Vilémovská hornatina czy Žalský hřbet, które leżą całkowicie w Czechach. Na północy regionu znajduje się Kasnrkonoski Padół Śródgórski, głęboka dolina oddzielająca Grzbiet Śląski od Pogórza Karkonoskiego. Karkonosze są także znane z licznych skałek o fantastycznych kształtach, takich jak Ptasie Gniazda czy Skalna Brama, oraz z plejstoceńskich kotłów lodowcowych, jak Śnieżne Kotły czy Kocioł Małego Stawu, które są świadectwem dawnych zlodowaceń. Ponadto na północnym stoku gór występują nisze niwalne, kształtowane przez lokalne płaty śniegu i firnu.

Przyroda w Karkonoszach

Przyroda Karkonoszy jest niezwykle bogata i zróżnicowana, co czyni ten region jednym z najciekawszych pod względem naturalistycznym w Polsce. Karkonosze, najwyższe pasmo górskie w Sudetach, charakteryzuje się wyjątkowym ukształtowaniem i różnorodnością ekosystemów, które są wynikiem specyficznego klimatu oraz bogatej historii geologicznej.

Flora 

Rzeźba roślinna Karkonoszy, choć silnie zmodyfikowana przez działalność człowieka, jest jedną z najbogatszych w Sudetach. Góry te, mimo niewielkiej wysokości, wykazują wyraźne i zróżnicowane piętra roślinne, które ze względu na surowy klimat znajdują się o kilkaset metrów niżej niż w wyższych górach, jak Tatra. Najwyższe partie są najbardziej przekształcone przez człowieka, mimo że pierwotna przyroda zachowała się lepiej na wyższych piętrach.

Piętro podgórskie jest prawie całkowicie przekształcone w łąki i pola uprawne, z wyjątkiem nielicznych zagajników, takich jak te w okolicach Wodospadu Szklarki.

Piętro regla dolnego dawniej składało się z lasów mieszanych z przewagą buka, a obecnie dominują tam bory świerkowe. Ocalałe fragmenty tego piętra znajdują się głównie w rejonach parków narodowych.

Piętro regla górnego niegdyś tworzyły zwarte lasy świerkowe, które zostały częściowo zastąpione przez sadzonki, często niewłaściwe dla warunków klimatycznych, co przyczyniło się do ich zniszczenia w latach 70. przez kwaśne deszcze i larwy modrzewianeczki.

Górna granica lasu cechuje się karłowatymi świerkami i typowo górskimi gatunkami roślin, takimi jak brzoza karpacka czy jarzębina.

Piętro kosodrzewiny to obszar dominowany przez sosnę górską i bogate w różnorodność roślinną murawy oraz torfowiska.

Piętro alpejskie obfituje w gatunki zielne i porosty, stanowiące siedlisko dla wielu gatunków chronionych i endemików, takich jak arnika górska czy dzwonek karkonoski.

Ochrona tych różnorodnych ekosystemów jest kluczowa ze względu na ich unikalny charakter i znaczenie dla bioróżnorodności regionu.

Fauna

Fauna Karkonoszy jest zróżnicowana i bogata, obejmując ponad 15 tysięcy gatunków bezkręgowców oraz 320 gatunków kręgowców. Ptaki stanowią najliczniejszą grupę z około 200 gatunkami, w tym 150 gniazdujących, a ssaki są reprezentowane przez blisko 60 gatunków, w tym 19 gatunków nietoperzy. Płazy i gady są mniej liczne, każda grupa zaledwie 6 gatunków, a ryby są reprezentowane tylko przez dwa gatunki: pstrąga potokowego i głowacza białopłetwego.

W przeszłości region był bardziej obfity w duże drapieżniki, jak żbiki i niedźwiedzie brunatne, które zniknęły z tego terenu w XIX i na początku XX wieku. Obecnie, po latach nieobecności, w Karkonoszach pojawiły się ponownie rysie oraz wilki, a także orzeł przedni, który gniazdował tutaj ostatnio w XIX wieku.

Świat zwierzęcy Karkonoszy wzbogaca także sprowadzony przez człowieka muflon oraz inne gatunki, które migrują naturalnie jak bielik, piżmak i wydra. Jednocześnie, niektóre próby introdukcji gatunków nie zakończyły się powodzeniem, takie jak próby wprowadzenia świstaka tatrzańskiego, kozicy alpejskiej, czy pstrąga tęczowego.

Obszary Karkonoszy, które są najlepiej zachowane przyrodniczo, to rezerwaty ścisłe i doliny przy podnóżu Lasockiego Grzbietu, gdzie koncentrują się działania na rzecz ochrony i reintrodukcji gatunków takich jak motyl niepylak apollo, który zanikł w XIX wieku. Fauna Karkonoszy to przede wszystkim gatunki chronione i endemiczne, a ochrona tych terenów pozwala na zachowanie unikalnych cech biologicznych tego regionu.

Ochrona Przyrody – Karkonoski Park Narodowy

Ochrona przyrody w Karkonoszach jest prowadzona z wielką starannością, głównie poprzez działania związane z ochroną siedlisk i gatunków. Wiele z tych działań jest skoncentrowanych w Karkonoskim Parku Narodowym, który pełni kluczową rolę w zachowaniu unikalnego ekosystemu tego regionu. Park jest także uznany za rezerwat biosfery przez UNESCO, co jest częścią globalnej sieci obszarów chronionych, mających na celu promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez połączenie ochrony przyrody z działaniami na rzecz społeczności lokalnych.

Projekty ochronne w Karkonoskim Parku Narodowym obejmują zarówno ochronę bezpośrednią, jak i działania edukacyjne skierowane do odwiedzających oraz lokalnej społeczności. Przykłady takich działań to kontrolowanie dostępu do najbardziej wrażliwych obszarów, monitorowanie stanu populacji rzadkich gatunków roślin i zwierząt, a także reintrodukcja gatunków, które historycznie występowały na tych terenach.

Rola UNESCO w promocji i ochronie tego obszaru nie ogranicza się tylko do nadania tytułu rezerwatu biosfery. Organizacja ta również wspiera projekty badawcze i konserwacyjne, które są kluczowe dla zrozumienia dynamiki ekosystemów górskich oraz opracowywania skutecznych metod ich ochrony. Współpraca międzynarodowa, której koordynacją zajmuje się UNESCO, umożliwia wymianę wiedzy i doświadczeń między różnymi parkami narodowymi i rezerwatami biosfery na świecie, co bezpośrednio przekłada się na lepszą ochronę Karkonoszy.

Dzięki tym działaniom Karkonosze są przykładem efektywnego połączenia ochrony przyrody z potrzebami turystyki i edukacji ekologicznej, co przyczynia się do zrównoważonego rozwoju i zachowania unikalnego dziedzictwa naturalnego tego regionu na przyszłe pokolenia.

Najważniejsze Szczyty

Śnieżka (1603 m n.p.m.) – Najwyższy szczyt Karkonoszy, który jest również najwyższym punktem Czech i Polski w tym pasmie górskim. Na szczycie znajduje się charakterystyczna, kopulasta kaplica św. Wawrzyńca oraz obserwatorium meteorologiczne. Śnieżka jest popularnym celem turystycznym, oferującym spektakularne widoki na otaczające pasma górskie.

Luční hora (Łączna Góra, 1555 m n.p.m.) – Drugi co do wysokości szczyt Karkonoszy, znany z przepięknych panoram i bogatej flory alpejskiej. Szczyt jest częścią głównego grzbietu górskiego i jest popularnym miejscem wycieczek.

Studniční hora (Studzienna Góra, 1554 m n.p.m.) – Szczyt słynący z dziewiczych lasów i malowniczych krajobrazów. Jest to ważny punkt dla wielu szlaków turystycznych przechodzących przez Karkonosze.

Wielki Szyszak (Vysoké kolo, 1509 m n.p.m.) – Jeden z bardziej wymagających szczytów, oferujący jedne z najlepszych widoków w Karkonoszach. Szczyt jest popularny wśród doświadczonych turystów ze względu na swoje strome podejścia.

Smogornia (Stříbrný hřbet, 1490 m n.p.m.) – Charakteryzuje się łagodniejszymi stokami i jest dobrze dostępna dla turystów. Z tego szczytu rozciągają się piękne widoki na doliny i sąsiednie szczyty.

Łabski Szczyt (1472 m n.p.m.) – Znany z przepięknych krajobrazów i stromych stoków. Jest to popularne miejsce dla miłośników przyrody, z wieloma rzadkimi gatunkami flory i fauny.

Mały Szyszak (1440 m n.p.m.) – Mniejszy odpowiednik Wielkiego Szyszaka, oferuje podobne atrakcje krajobrazowe i jest łatwiej dostępny z kilku stron.

Kotel (Kocioł, 1435 m n.p.m.) – Szczyt znany z imponujących formacji skalnych i jest często odwiedzany przez turystów interesujących się geologią.

Śmielec (1424 m n.p.m.) – Szczyt oferujący nieco spokojniejsze trasy turystyczne, popularny wśród rodzin i osób szukających relaksu na łonie natury.

Szrenica (1362 m n.p.m.) – Szczyt znany przede wszystkim z rozwiniętych ośrodków narciarskich oraz licznych tras turystycznych, idealny dla miłośników sportów zimowych.

Schroniska w Polskich Karkonoszach

Schroniska górskie w Karkonoszach stanowią kluczowy element infrastruktury turystycznej tego pasma górskiego, oferując schronienie i odpoczynek dla miłośników górskich wędrówek. Te malowniczo położone obiekty są rozsiane na całym obszarze Karkonoszy, zapewniając dostęp do pięknych krajobrazów oraz szlaków turystycznych. Wiele z nich posiada bogatą historię, jak choćby Schronisko Samotnia, które jest jednym z najstarszych w Karkonoszach, czy Schronisko Strzecha Akademicka, znane z doskonałej lokalizacji i widoków na Śnieżkę.

Schronisko Samotnia – Jedno z najstarszych schronisk w Karkonoszach, położone malowniczo nad Małym Stawem. Idealne dla tych, którzy szukają spokoju oraz bliskości przyrody.

Schronisko Strzecha Akademicka – Znajduje się blisko Śnieżki, oferuje przepiękne widoki na najwyższy szczyt Karkonoszy. Popularne wśród turystów ceniących górskie wędrówki.

Schronisko na Hali Szrenickiej – Położone na wysokości 1195 m n.p.m., idealne dla miłośników sportów zimowych oraz górskich eskapad latem.

Schronisko Dom Śląski – Usytuowane blisko polsko-czeskiej granicy, znane z gościnności i domowej atmosfery. Doskonała baza dla dłuższych wycieczek w góry.

Schronisko Odrodzenie – Znajduje się na wysokości 1000 m n.p.m., blisko znanych tras turystycznych. Oferuje komfortowe zakwaterowanie i jest popularne wśród rodzin.

Schronisko „Pod Łabskim Szczytem” – Idealne dla tych, którzy planują zdobyć Łabski Szczyt. Schronisko jest znane z ciepłej atmosfery i pysznego jedzenia.

Schronisko Szrenica – Położone na wysokości 1362 m n.p.m., na szczycie Szrenicy, oferuje spektakularne widoki na Karkonosze i doskonałe warunki dla miłośników narciarstwa zimą. Latem schronisko staje się idealnym punktem startowym dla licznych tras turystycznych, przyciągając miłośników górskich wędrówek.

Każde z tych schronisk posiada swoje unikalne cechy i oferuje różnorodne udogodnienia, co sprawia, że są one atrakcyjne nie tylko jako miejsca noclegowe, ale również jako ważne punkty na mapie kultury górskiej Karkonoszy.