Widok z wieży widokowej na Radziejowej w Beskidzie Sądeckim

Beskid Sądecki to jeden z najbardziej malowniczych regionów Polski, położony w południowej części kraju, na pograniczu Małopolski i Słowacji. To miejsce, gdzie majestatyczne górskie krajobrazy przeplatają się z bogatą historią i kulturą, tworząc unikalny klimat, który przyciąga turystów przez cały rok.

Dzięki różnorodności terenu Beskid Sądecki oferuje zarówno wymagające szlaki dla doświadczonych wędrowców, jak i łatwiejsze trasy idealne na rodzinne spacery. Miłośnicy aktywnego wypoczynku znajdą tu niezliczone możliwości do uprawiania trekkingu, jazdy na rowerze, narciarstwa, a także kajakarstwa w malowniczej Dolinie Popradu. Region ten słynie również z uzdrowiskowych miejscowości, takich jak Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój, które oferują nie tylko relaks wśród górskich pejzaży, ale także lecznicze wody mineralne.

Beskid Sądecki to także kraina bogata w historię i tradycję, gdzie można spotkać ślady dawnych kultur, drewniane cerkwie wpisane na listę UNESCO oraz charakterystyczne dla regionu gospodarstwa łemkowskie. Przez wieki Beskid Sądecki był miejscem przenikania się różnych wpływów kulturowych, co do dziś można dostrzec w architekturze, kuchni i lokalnych zwyczajach.

W artykule przedstawimy najciekawsze miejsca Beskidu Sądeckiego, które warto odwiedzić – od najwyższych szczytów z zapierającymi dech w piersiach panoramami, przez tajemnicze doliny i rezerwaty przyrody, aż po zabytkowe miejscowości pełne historii. Jeśli szukasz inspiracji na kolejną podróż w góry, ten przewodnik pomoże Ci odkryć najpiękniejsze zakątki tej niezwykłej części Karpat.

Geografia Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki to pasmo górskie należące do Beskidów Zachodnich, położone w południowej Polsce, w województwie małopolskim. Jego naturalne granice wyznaczają doliny rzek Dunajec i Poprad oraz Przełęcz Tylicka na południowym wschodzie, która oddziela go od Beskidu Niskiego. Beskid Sądecki sąsiaduje także z Gorcami na zachodzie i Pieninami na południowym zachodzie.

Pasmo to charakteryzuje się typowym dla Beskidów krajobrazem – łagodnie ukształtowanymi szczytami pokrytymi gęstymi lasami bukowo-jodłowymi oraz szerokimi dolinami rzecznymi. Najwyższym szczytem jest Radziejowa (1266 m n.p.m.), która znajduje się w zachodniej części pasma i oferuje niezwykłe panoramy dzięki wybudowanej na niej wieży widokowej. Inne znaczące wzniesienia to Wielki Rogacz (1182 m n.p.m.), Złomisty Wierch (1224 m n.p.m.) oraz Jaworzyna Krynicka (1114 m n.p.m.), popularna ze względu na kolej gondolową oraz trasy narciarskie.

Wieża widokowa na szczycie Radziejowej w Beskidzie Sądeckim

Pod względem geologicznym Beskid Sądecki zbudowany jest głównie z fliszu karpackiego, czyli naprzemiennych warstw piaskowców, łupków ilastych i margli. Występują tu liczne potoki i rzeki, a najważniejszą z nich jest Poprad, który przecina pasmo, tworząc malowniczą Dolinę Popradu – jedno z najbardziej atrakcyjnych turystycznie miejsc w regionie.

Beskid Sądecki dzieli się na dwa główne pasma górskie:

1. Pasmo Radziejowej – położone w zachodniej części Beskidu Sądeckiego, z najwyższym szczytem pasma (Radziejowa) oraz licznymi rezerwatami przyrody.
2. Pasmo Jaworzyny – rozciągające się w części wschodniej, obejmujące popularne ośrodki turystyczne, takie jak Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój.

Region ten jest objęty ochroną w ramach Popradzkiego Parku Krajobrazowego, który chroni unikalne lasy, rzadkie gatunki roślin oraz dziką zwierzynę, w tym rysie, wilki i jelenie. Występują tu także liczne źródła wód mineralnych, które sprawiły, że Beskid Sądecki stał się jednym z najważniejszych uzdrowiskowych regionów w Polsce.

Dzięki swojemu zróżnicowanemu krajobrazowi i licznym atrakcjom przyrodniczym Beskid Sądecki stanowi doskonałe miejsce do aktywnego wypoczynku, zarówno latem, jak i zimą.

Galeria zdjęć

« ‹ of 7 › »

Atrakcje Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki to nie tylko piękne górskie krajobrazy i malownicze szlaki turystyczne, ale także bogata oferta atrakcji przyrodniczych, kulturowych i historycznych. Od uzdrowiskowych miejscowości po średniowieczne zamki i rezerwaty przyrody – każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Piwniczna Zdrój

Stare miasteczko uzdrowiskowe zdobyło sobie uznanie turystów i miłośników fotografii krajobrazowej przede wszystkim dzięki niezwykle różnorodnemu ukształtowaniu terenu, rozciętego doliną Popradu. Czysta, górska rzeka czaruje tutaj dużymi meandrami, przepływając pod zalesionymi wzgórzami i w otoczeniu niepowtarzalnej przyrody. Piękno doliny Popradu możemy uwiecznić na fotografii podczas spływu tratwami flisackimi rzeką z Piwnicznej-Zdrój do pobliskiego Rytra. W tej drugiej miejscowości warto również wejść na wzgórze Zamczysko o stromych zboczach, na którym majaczą ruiny średniowiecznego zamku. Ze szczytu rozpościerają się bowiem wspaniałe widoki na malowniczy przełom Popradu. Udając się z biegiem rzeki zmierzającej ku północy, dotrzemy natomiast do Starego Sącza, gdzie znajduje się XIII-wieczny klasztor Klarysek, który ufundowała księżna Kinga.

Linia kolejowa w dolinie Popradu

Linia kolejowa w dolinie Popradu, która powstała w II połowie XIX wieku, ciągnie się przez cały Beskid Sądecki i z pewnością stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych w tym rejonie. Trasa od Nowego Sącza do Leluchowa liczy 64 km, jednak miłośnikom fotografii górskiej szczególnie polecam linię kolejową od Tarnowa do Krynicy-Zdroju, ponieważ już po kilku minutach podróży możemy zrobić wiele ciekawych i malowniczych zdjęć górzystych terenów. Ta trasa biegnie wzdłuż doliny Popradu, licznych skarp i granicy polsko-słowackiej. Pociąg przejeżdża przez wiele miejscowości uzdrowiskowych, w tym przez wspominaną wcześniej Piwniczną Zdrój.

Radziejowa

Wyprawa na najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego (1262 m n.p.m.) nie należy do najłatwiejszych wędrówek, jednak przepiękne widoki na Pieniny i Tatry oraz dolinę Popradu z platformy widokowej z pewnością wynagrodzą nam wszelkie trudy i niedogodności podczas podróży. Z tej perspektywy bardzo dobrze można uchwycić w kadrze masywność Tatr, z którymi nie mogą równać się otaczające je wzniesienia. Drewniana wieża widokowa mierzy ok. 20 m wysokości i pod względem konstrukcyjnym przypomina wieżę na Mogielicy. Zdobywając szczyt Radziejowej, możemy również dostrzec pomnik 1000-lecia Polski i betonowy obelisk.

Koziarz

Koziarz to kolejny szczyt w Beskidzie Sądeckim (943 m n.p.m.), z którego rozciągają się imponujące widoki na Pieniny, Gorce, Beskid Sądecki, Beskid Żywiecki i Beskid Wyspowy, a przy dobrej pogodzie całą panoramę wieńczą majestatyczne Tatry. Z racji tego, że wierzchołek góry jest porośnięty lasem, powstała w 2015 roku wieża widokowa okazała się strzałem w dziesiątkę i szybko zyskała na popularności wśród turystów i entuzjastów fotografii krajobrazowej. Potwierdzeniem może być m.in. wejście na szczyt Koziarza Jarosława Kaczyńskiego w 2017 roku w patriotycznej pelerynie.

Bacówka nad Wierchomlą

Bacówka nad Wierchomlą to schronisko, które znajduje się na szlaku pomiędzy Runkiem a Pustą Wielką. Jak przystało na górski obiekt, turyści mogą tu liczyć na przytulne noclegi, które są przystępne cenowo dla każdego gościa. Bacówka dysponuje 40 miejscami noclegowymi, kuchnią, salą kominkową, a nawet sauną. Położona jest na wysokości 887 m n.p.m. na rozległej polanie, z której można zobaczyć Pasmo Radziejowej i wyjątkowo okazałą panoramę Tatr. Ciekawostką jest, że schronisko usytuowane jest na tzw. Baranim Szlaku obiektów, w których można spróbować tradycyjnych potraw pasterskich, w tym sery i baraninę.

Platforma widokowa w Woli Kroguleckiej

Ma nietypowy, spiralny kształt, dlatego też zyskał przydomek „ślimak”. Taras widokowy w Woli Kroguleckiej, bo o nim mowa, posiada niezwykle solidną konstrukcję, której estetycznym zwieńczeniem są drewniane barierki i podest. W najwyższym punkcie osiąga wysokość 10 m nad ziemią. Z wysokości 550 m n.p.m. roztaczają się piękne widoki na Beskid Sądecki, dolinę Popradu, pasmo Radziejowej, a także odległy Beskid Wyspowy i Gorce. Jednak oprócz możliwości sfotografowania licznych górskich szczytów, taras widokowy w Woli Kroguleckiej pozwala również na uchwycenie w kadrze ruin zamku w Rytrze, Stary i Nowy Sącz oraz Przehybę. Szczególnie polecam to miejsce początkującym turystom, jak i fotografom, którzy mają trudności z rozpoznawaniem szczytów górskich, ponieważ na platformie opisane są dokładnie wszystkie wierzchołki gór. Dzięki temu też będziemy wiedzieli czemu się przyglądamy i co fotografujemy.

Łomnica Zdrój

Malowniczo położona wieś w dolinie potoku Łomniczanka, znajdująca się nieopodal Piwnicznej, została założona w zamierzchłej przeszłości. Dowodzą tego zapisy odnajdywane na kartach pergaminów królewskich Kazimierza Wielkiego, a poświadczające, że osadnictwo w tej części doliny Popradu rozpoczęło się właśnie w tym miejscu. W Łomnicy podobnie jak historycznie młodszej Piwnicznej znajdują się źródła wód mineralnych. Z ich walorami smakowymi można zapoznać się w zdroju Stefana i Łomniczanki. Przez wieś prowadzi ciekawy szlak turystyczny do schroniska na Hali Łabowskiej. Podążając nim można  podziwiać panoramę pasma Radziejowej oraz niezwykłe widoki na opasane lasami pastwiska.

Łopata Polska 

Znajduję się w Żegiestowie Zdroju i jest to nazwa przysiółka oraz półwyspu, który utworzył Poprad przedzierając się w tym miejscu przez okoliczne wzgórza i rzeźbiąc w skałach  malowniczy przełom na tyle rozległy, że rzeka zmieniając dwukrotnie kierunek opływa dwa półwyspy: polski i słowacki. Ten malowniczy kanion najlepiej nadaje się do fotografowania z lotu ptaka, ponieważ tylko w ten sposób najlepiej można uchwyć niezwykły charakter tego miejsca z wijącym się, niczym  ogromny wąż, Popradem.

Krynica Zdrój

Chyba najbardziej znane miasto uzdrowiskowe w Polsce. Swoją sławę zawdzięcza przepięknemu położeniu, architekturze oraz posiadaniu wielu źródeł wód mineralnych. Takie czynniki sprawiły, że Krynica jest perłą wśród Polskich uzdrowisk, którą odwiedza prawie dwa miliony gości rocznie. Oferuje się im nie tylko zabiegi lecznicze, ale również  rozliczne obiekty zachęcające do górskiej turystyki. Uzdrowisko posiada dwie kolejki górskie: szynową na Górę Parkową oraz  linową  na Jaworzynę, najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego. Każdy pasjonat fotografii także może poczuć się usatyfacjonany znajdując  w samym uzdrowisku obiekty przyciągające wzrok piękną architekturą, a poza nim, w pobliskich wsiach, drewnianymi cerkwiami (dwie są wpisane do światowego dziedzictwa UNESCO), które swymi charakterystycznymi sylwetami stały się niezapomnianym elementem krajobrazów Beskidu Sądeckiego i Niskiego. 

Stary Sącz

Stary Sącz to jedno z najstarszych i najbardziej klimatycznych miasteczek w Małopolsce. Jego urok tkwi w zachowanym średniowiecznym układzie urbanistycznym, urokliwym rynku oraz klasztorze sióstr Klarysek, założonym przez św. Kingę. Spacer brukowanymi uliczkami w otoczeniu zabytkowej zabudowy to prawdziwa podróż w czasie. W okolicy znajduje się również Ołtarz Papieski – miejsce pamiętnej wizyty Jana Pawła II w 1999 roku, z którego roztacza się piękny widok na dolinę Popradu i okoliczne góry. Stary Sącz to doskonałe miejsce zarówno na spokojny wypoczynek, jak i na fotograficzne poszukiwania detalu i klimatu małomiasteczkowej Polski.

Zamek w Rytrze

Zamek w Rytrze, położony na stromym wzgórzu nad Popradem, to jedna z najbardziej malowniczych atrakcji Beskidu Sądeckiego. Pozostałości średniowiecznej warowni z XIII wieku idealnie komponują się z otaczającym krajobrazem górskim, tworząc wyjątkowe tło do zdjęć. Trasa prowadząca do zamku jest krótka, a punkt widokowy oferuje panoramę doliny Popradu oraz miejscowości Rytro. To doskonałe miejsce na zdjęcia o zachodzie słońca, kiedy światło miękko podkreśla fakturę ruin.

Zamek w Muszynie 

Zamek w Muszynie to zrekonstruowana warownia z XIV wieku, która zachwyca nie tylko swoją historią, ale także widokami. Na szczycie wzgórza zamkowego znajduje się platforma widokowa, z której można podziwiać Muszynę, dolinę Popradu oraz otaczające ją góry. U stóp zamku znajdują się rozległe Ogrody Biblijne oraz Park Zdrojowy, idealne na rodzinne spacery i sesje zdjęciowe wśród kwiatów i fontann. Zamek w Muszynie to idealna lokalizacja dla miłośników architektury i fotografii krajobrazowej – szczególnie wiosną i jesienią, kiedy kolory natury są najbardziej intensywne.

Malnik

Malnik, znajdujący się w pobliżu Muszyny, to stosunkowo mało uczęszczany szczyt, który zaskakuje pięknymi widokami i spokojem. Trasa na szczyt jest łagodna, co czyni ją idealną dla rodzin oraz początkujących wędrówców. Ze szczytu Malnika rozciąga się rozległy widok na dolinę Popradu oraz przy dobrej pogodzie – na Tatry. To miejsce szczególnie polecane jesienią, gdy lasy mienią się wszystkimi odcieniami złota i czerwieni. Wschody słońca nad Malnikiem to prawdziwa gratka dla pasjonatów fotografii krajobrazowej.

Jaworzyna Krynicka

Jaworzyna Krynicka (1114 m n.p.m.) to jeden z najbardziej charakterystycznych szczytów Beskidu Sądeckiego. Na jej wierzchołek prowadzi nowoczesna kolej gondolowa z Krynicy-Zdroju, co czyni ją dostępną także dla osób niezaprawionych w pieszych wędrówkach. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać panoramę na Tatry, Gorce, Pieniny i Beskid Niski. Zimą Jaworzyna przyciąga narciarzy, a latem – miłośników górskich krajobrazów i fotografii. To miejsce warto odwiedzić o świcie – poranne światło i unoszące się nad dolinami mgły tworzą spektakularne kadry.

Fauna i flora Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki wyróżnia się niezwykle bogatą i różnorodną przyrodą, co sprawia, że jest jednym z najcenniejszych obszarów pod względem bioróżnorodności w Polsce. Znaczna część regionu objęta jest ochroną w ramach Popradzkiego Parku Krajobrazowego, który chroni naturalne ekosystemy leśne oraz rzadkie gatunki fauny i flory.

Flora Beskidu Sądeckiego

Lasy pokrywają około 70% powierzchni Beskidu Sądeckiego i składają się głównie z buczyny karpackiej, w której dominują buki, jodły i świerki. W niższych partiach gór występują również graby, dęby i klony, a w dolinach rzek i potoków można spotkać wilgotne łąki i zarośla wierzbowe.

Na halach i polanach górskich można znaleźć liczne gatunki roślin chronionych, takie jak goryczka trojeściowa, lilia złotogłów, storczyki czy pełnik europejski, zwany potocznie „różą kłodzką”. W wyższych partiach gór występują również murawy alpejskie z charakterystycznym kosmatkiem alpejskim i situłką karpacką.

Fauna Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki jest siedliskiem wielu gatunków zwierząt, zarówno tych powszechnie występujących, jak i rzadkich, chronionych gatunków. Można tu spotkać duże drapieżniki, takie jak wilki, rysie i niedźwiedzie brunatne, które wędrują z sąsiednich pasm górskich. W lasach żyją również jelenie, sarny, dziki oraz borsuki, a w wyższych partiach gór można zobaczyć ślady żbików.

Bogaty jest także świat ptaków – występują tu m.in. orzeł przedni, puchacz, puszczyk uralski, dzięcioł trójpalczasty oraz głuszec, którego populacja jest objęta ścisłą ochroną. Doliny rzeczne oraz stawy są ostoją dla licznych gatunków płazów i gadów, w tym salamandry plamistej, traszki karpackiej i żmii zygzakowatej.

W czystych górskich potokach Beskidu Sądeckiego żyją pstrągi potokowe i lipienie, co czyni te tereny atrakcyjnymi dla wędkarzy.

Dzięki tak dużej różnorodności biologicznej Beskid Sądecki jest miejscem niezwykle cennym pod względem przyrodniczym. Liczne szlaki turystyczne prowadzą przez tereny o wysokiej wartości ekologicznej, dając odwiedzającym możliwość obcowania z dziką przyrodą w niemal pierwotnym stanie.

Salamandra Plamista

Beskid Sądecki – Historia

Beskid Sądecki ma bogatą i fascynującą historię, której ślady można znaleźć w licznych zabytkach, osadach i tradycjach regionu. Od średniowiecza obszar ten był ważnym szlakiem handlowym łączącym Polskę z Węgrami, co przyczyniło się do rozwoju takich miejscowości jak Stary Sącz, Muszyna czy Piwniczna-Zdrój. W XV i XVI wieku na tych terenach osiedlali się Wołosi, którzy wnieśli swój wkład w rozwój pasterstwa i kultury góralskiej.

W XIX wieku Beskid Sądecki zyskał znaczenie jako region uzdrowiskowy, zwłaszcza po odkryciu leczniczych wód mineralnych w Krynicy-Zdroju. W tym okresie zaczęły powstawać pierwsze sanatoria i pensjonaty, a Krynica stała się jednym z najważniejszych polskich kurortów. W czasie II wojny światowej region był areną walk partyzanckich, a po jej zakończeniu przez długi czas pozostawał miejscem osiedlania się Łemków, których kultura do dziś odciska piętno na lokalnej architekturze i tradycjach.

Podczas II wojny światowej Beskid Sądecki stał się miejscem intensywnej działalności partyzanckiej oraz jednym z kluczowych obszarów tzw. szlaków kurierskich. Ze względu na bliskość granicy ze Słowacją i ukształtowanie terenu, region ten był wykorzystywany przez polskie podziemie do przerzutów ludzi, broni i tajnych dokumentów.

Działały tu liczne oddziały partyzanckie, m.in. 1 Pułk Strzelców Podhalańskich AK, który prowadził walki z niemieckim okupantem i chronił miejscową ludność. Beskid Sądecki był także ważnym punktem na trasie kurierów Armii Krajowej, którzy przemierzali góry, aby przedostać się na Węgry, a stamtąd do aliantów na Zachodzie. Szczególnie znane były szlaki przez Halę Łabowską i Dolinę Popradu, gdzie działały tajne punkty kontaktowe polskiego ruchu oporu.

Okres wojny pozostawił po sobie wiele śladów – w Beskidzie Sądeckim znajdują się dziś liczne pomniki i tablice upamiętniające bohaterów tamtych czasów, a wędrując po górskich szlakach, można natrafić na stare leśne mogiły i miejsca walk partyzanckich.

Dzięki bogatej historii i wielokulturowemu dziedzictwu Beskid Sądecki stanowi dziś nie tylko atrakcyjny region turystyczny, ale także istotny obszar dla osób zainteresowanych historią Polski i losami lokalnych społeczności.

Obecnie Beskid Sądecki jest popularnym celem turystycznym, łączącym bogate dziedzictwo historyczne z malowniczymi krajobrazami i nowoczesną infrastrukturą wypoczynkową.

Grupy etniczne Beskidu Sądeckiego

Beskid Sądecki to region o bogatej i zróżnicowanej strukturze etnicznej, gdzie od wieków współistniały różne grupy ludności, w tym Łemkowie, Czarni Górale oraz Lachowie Sądeccy. Każda z tych społeczności wnosiła do regionu własne tradycje, kulturę i sposób życia, tworząc unikalny krajobraz etniczny Beskidu Sądeckiego.

• Łemkowie – wschodniosłowiańska grupa etniczna, zamieszkująca południowe rejony Beskidu Sądeckiego, głównie dolinę Popradu i jego dopływy. Ich obecność zaznaczyła się w charakterystycznej architekturze drewnianych cerkwi, które do dziś można podziwiać m.in. w Powroźniku, Szczawniku i Leluchowie. Łemkowie zajmowali się pasterstwem i rolnictwem, a ich kultura miała silne związki z tradycją rusińską. Po II wojnie światowej większość Łemków została przymusowo wysiedlona w ramach akcji „Wisła”, co zmieniło etniczny obraz regionu.

• Czarni Górale – określenie odnoszące się do grupy górali zamieszkującej zachodnią część Beskidu Sądeckiego. Ich kultura łączyła elementy pasterskie z rolniczym trybem życia. Wyróżniali się strojem, muzyką oraz tradycjami różniącymi się od kultury Podhalańczyków.

• Lachowie Sądeccy – ludność zamieszkująca północne rejony Beskidu Sądeckiego i Kotliny Sądeckiej, związana głównie z rolnictwem. Ich kultura była bardziej zbliżona do tradycji małopolskich niż góralskich, a charakterystycznymi elementami były m.in. bogato zdobione stroje oraz gwara o wpływach staropolskich i węgierskich.

Granica między tymi grupami etnicznymi przebiegała wzdłuż pasm górskich i dolin, co sprawiało, że region był miejscem styku różnych tradycji, wierzeń i zwyczajów. Choć w wyniku powojennych migracji oraz zmian społecznych pierwotna struktura etniczna uległa modyfikacjom, ślady tej wielokulturowości można odnaleźć w architekturze, muzyce ludowej oraz lokalnych obrzędach, które do dziś są kultywowane w Beskidzie Sądeckim.

Szlaki Beskidu Sądeckiego – wędrówka przez malownicze krajobrazy

Beskid Sądecki to prawdziwy raj dla miłośników górskich wędrówek. Rozbudowana sieć szlaków turystycznych prowadzi przez gęste lasy, malownicze doliny i widokowe szczyty, oferując niezwykłe panoramy oraz możliwość obcowania z dziką przyrodą. Dzięki zróżnicowanemu ukształtowaniu terenu zarówno początkujący turyści, jak i doświadczeni wędrowcy znajdą tu trasy dostosowane do swoich umiejętności. Wędrując przez Beskid Sądecki, można zdobyć najwyższy jego szczyt – Radziejową (1266 m n.p.m.), odwiedzić popularną Jaworzynę Krynicką (1114 m n.p.m.), a także przemierzyć malowniczą Dolinę Popradu, która zachwyca o każdej porze roku.

ZOBACZ NAJPIEKNIEKJSZE SZLAKI BESKIDU SADECKIEGO

Zima na szlaku z Wierchomli do Szczawnika

ZOBACZ NAJPIĘKNIEJSZE MIEJSCA W BESKIDZIE SĄDECKIM